آزاد بودن در امور مالی یکی از هدف هایی است که سرمایه گذارها به دنبال آن هستند و رسیدن به این آزادی، نیازمند آشنایی با انواع روش‌های سرمایه گذاری است
صندوق سرمایه گذاری چیست؟
تعداد زیادی از افراد به دلایل مختلفی مثل کمبود وقت، نداشتن اطلاعات کافی درباره فرصت‌های سرمایه گذاری موجود و … به تنها گزینه‌ای که برای پس‌انداز پول خود فکر میکنند، بانک است. در نتیجه، فرصت کسب بازده‌هی های بیشتر را از دست می‌دهند. یکی از ابزارهایی که این فرصت را در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهد، صندوقهای سرمایه گذاری است. این صندوق‌ها برای افرادی که قصد دارند به صورت غیرمستقیم در بورس سرمایه گذاری کنند یا اینکه زمان و اطلاعات کافی برای سرمایه گذاری مستقیم در بورس را ندارند مناسب است
دراین صورت سرمایه گذاران امکان دستیابی به بازدهی بالاتری نسبت به سود بانکی را به دست می اورند .
یک صندوق سرمایه گذاری، مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است. می‌توانید آن را به صورت شرکتی در نظر بگیرید که افراد مختلف، پول‌های خود را روی هم می‌گذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری میکنند
مزیت های صندوق های سرمایه گذاری :
1.مدیریت حرفه ای دارایی ها : نخستین مزیت صندوقهای سرمایه گذاری، مدیریت حرفه‌ای پول شما است. صندوقهای سرمایه گذاری ابزاری برای سرمایه گذاران خرد به شمار می‌روند تا بتوانند از توانایی‌ها و مهارت‌های افراد حرفه‌ای برای سرمایه گذاری و نظارت بر دارایی‌هایشان استفاده کنند. در این صندوق‌ها تحلیل گران و مدیران سرمایه گذاری به طور پیوسته تلاش میکنند تا با پیدا کردن گزینه‌های مناسب و خرید و فروش به موقع آنها، عملکرد خوب و مناسبی برای سرمایه گذاران خود فراهم کنند.
2. کاهش ریسک سرمایه گذاری‌ها: بر اساس قانون های سازمان بورس، صندوقهای سرمایه گذاری باید سبدی متنوع از دارایی‌های نقدی و اوراق بهادار را تشکیل دهند. بخشی از این دارایی‌ها شامل دارایی‌هایی با درآمد ثابت همچون سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت هستند که ریسک سرمایه گذاری را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهند. به ایجاد این سبد از دارایی‌ها در اصطلاح، «متنوع سازی دارایی‌ها» گفته می‌شود. سرمایه‌گذار می‌تواند
باذ پرداخت مبلغی مشخص، چنین سبدی را خریداری کند و خطرات سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را کاهش دهد.
3. نظارت و شفافیت اطلاعاتی : صندوقهای سرمایه گذاری در بازه‌های زمانی مشخص توسط سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس مورد بازرسی قرار می‌گیرند و تمام فعالیت‌های آنها به صورت شفاف اطلاع رسانی می‌شود. متولی صندوق نیز به صورت مستمر بر عملکرد صندوق نظارت دارد.
4. نقد شوندگی بالا: سرمایه گذاری دراین صندوق ها امکان این که خیلی زود پول خود را نقد کنند را فراهم میکند . واین کار توسط فردی به نام ضامن نقد شوندگی صندوق انجام می‌شود. یعنی هر زمان که تصمیم به نقد کردن دارایی خود گرفتید ضامن صندوق، این وظیفه را به عهده می‌گیرد.
5. صرفه‌جویی نسبت به مقیاس: با توجه به اینکه صندوقهای سرمایه گذاری از گردآوری سرمایه‌های کوچک تشکیل می‌شوند، بنابراین امکان استفاده از مزایای یک مجموعه سرمایه گذاری بزرگ برای دارندگان آن ها فراهم می‌شود.
واحد یا یونیت سرمایه گذاری:
صدها یا هزاران نفر، مبلغی از دارایی های خود را نزد این صندوقهای سرمایه گذاری می‌گذارند. مجموعه همه این مبالغ، دارایی صندوق را شکل می‌دهد. برای اینکه سهم هر فرد از این دارایی کلی و بزرگ مشخص شود و همچنین ورود و خروج به صندوق راحت باشد، مجموعه دارایی صندوقهای سرمایه گذاری به بخش‌هایی به نام «واحد» یا «یونیت» تقسیم می‌شود که قیمتی معادل صد هزار تومان یا بیشتر دارند. بنابراین هر فرد در مراجعه به صندوقهای سرمایه گذاری می‌تواند یک یا چند واحد را خریداری کند. هنگام خروج نیز می‌تواند یک یا چند یا همه واحدهای خود را به فروش برساند. در نتیجه، امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم برای افراد وجود دارد. علاوه بر این، در صورت نیاز به وجه نقد، نیازی به خروج همه سرمایه از صندوق وجود ندارد و می‌توان به میزان نیاز از آن برداشت کرد، بدون آنکه به میزان بازدهی آسیبی وارد شود.
انواع صندوقهای سرمایه گذاری:
یکی دیگر از خوبی های صندوقهای سرمایه گذاری، تنوع در آن هاست تقریبا برای هر نوع سلیقه سرمایه گذاری و هر میزان ریسک پذیری، نوعی صندوق سرمایه گذاری وجود دارد. در واقع، تفاوت اصلی انواع صندوقهای سرمایه گذاری در ترکیب دارایی‌های آنها است. به این معنی که صندوق‌ها با توجه به ماهیت و نوعشان درصدی از سرمایه خود را در گزینه‌های کم ریسک مثل سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و در گزینه‌های با ریسک بیشتر در بازار بورس سرمایه گذاری میکنند. در ادامه با انواع صندوقهای سرمایه گذاری آشنا می‌شویم.
- صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت:
این نوع از صندوق ها دست کم بین ۷۰% تا ۹۰% از دارایی‌های خود را در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری میکنند. باقی‌مانده دارایی‌های صندوق نیز به اختیار مدیر صندوق (تا سقف ۱۰%) در بورس سرمایه گذاری می‌شود. این صندوق‌ها مناسب افرادی است که ریسک پذیری پایینی دارند چون علاوه بر ریسک کم از یک حداقل سود تضمین شده هم برخوردار هستند. این صندوق‌ها در دوره‌های از قبل معین شده (مثلا ماهانه یا ۳ ماه یکبار) به سرمایه گذاران خود سود پرداخت میکنند. قابلیت نقد شوندگی آنها نیز بالا است؛ یعنی شما به راحتی می‌توانید واحدهای صندوق خود را به پول نقد تبدیل کنید. همچنین بیشتر این صندوق‌ها یک رکن به نام ضامن نقد شوندگی دارند که معمولا یک نهاد مالی معتبر است. این ضامن باعث آسودگی خاطر بیشتری برای سرمایه گذاران می‌شود. در نهایت اینکه این صندوق‌ها معمولا بازدهی بیشتری نسبت به بانک دارند. پس برای افراد کم ریسک که پول خود را در بانک نگهداری میکنند یک گزینه جذاب برای سرمایه گذاری با ریسک پایین به شمار می‌روند.
2. صندوق سرمایه گذاری سهامی :
این نوع از صندوق‌ها دست کم ۷۰% از دارایی‌های خود را در سهام سرمایه گذاری میکنند. ۳۰% باقی‌مانده نیز به اختیار مدیر صندوق در سهام، اوراق مشارکت، سپرده بانکی یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌شود. این کار باعث می‌شود که ریسک این نوع صندوق‌ها نسبت به صندوقهای با درآمد ثابت بیشتر شود. به دلیل اینکه بخش زیادی از دارایی‌های این نوع صندوق در بورس سرمایه گذاری می‌شود، در نتیجه این نوع از صندوق‌ها حداقل سود تضمین شده ندارند. این صندوق‌ها بیشتر مناسب افرادی هستند که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند، اما فرصت یا اطلاعات کافی برای این کار را ندارند. با سرمایه گذاری در این نوع صندوق‌ها سرمایه شما توسط یک تیم تحلیلی با مدیریت حرفه‌ای و آشنا به مسائل مالی و سرمایه گذاری، در بورس سرمایه گذاری می‌شود. به همین دلیل ریسک بیشتری نیز دارند؛ اما از طرف دیگر این قابلیت را دارند که نسبت به صندوقهای سرمایه گذاری با درآمد ثابت، بازدهی بیشتری را نصیب سرمایه گذاران کنند؛ مثلا در مواقعی که وضعیت بورس مناسب است، میزان بازدهی و سودآوری این صندوق‌ها نسبت به صندوقهای با درآمد ثابت قابل مقایسه نیست. بسیاری از این صندوق‌ها ضامن نقد شوندگی هم دارند.
3. صندوق سرمایه گذاری مختلط :
این نوع از صندوق‌ها حداکثر ۶۰% از دارایی خود را در سهام سرمایه گذاری می کنند و حداقل ۴۰% از دارایی صندوق نیز در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی سرمایه گذاری می شوند . به صورت کلی می‌توان گفت این نوع از صندوقهای سرمایه گذاری از نظر سطح ریسک بین صندوق با درآمد ثابت و صندوق سرمایه گذاری در سهام قرار می‌گیرند. سرمایه گذاری در این نوع از صندوق‌ها به افرادی با سطح ریسک متوسط توصیه می‌شود. چون بیش از نیمی از دارایی‌های آن در سهام سرمایه گذاری می‌شود. همچنین برای تعدیل این ریسک حداقل ۴۰% از دارایی‌های صندوق در اوراقی که درآمد ثابتی دارند سرمایه گذاری می‌شود. این صندوق‌ها نیز پتانسیل بازدهی بیشتری نسبت به صندوقهای درآمد ثابت دارند. ولی به دلیل سرمایه گذاری بخشی از دارایی‌ها در سهام، حداقل سود تضمین شده ندارند. بسیاری از این صندوق‌ها ضامن نقد شوند گی دارند.
4. صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF):
فعالیت اصلی این صندوق‌ها، سرمایه گذاری در اوراق بهادار یا دارایی‌های فیزیکی است که به عنوان دارایی پایه صندوق در نظر گرفته می‌شود. عملکرد این نوع از صندوق‌ها به عملکرد دارایی پشتوانه آن بستگی دارد. می‌توان گفت مهم‌ترین ویژگی این صندوق‌ها داد و ستد داشتن واحدهای سرمایه گذاری آنها در بازار سرمایه است. به این صورت که معامله واحدهای این نوع از صندوق‌ها به شیوه معامله های سهام عادی، در سامانه معاملاتی بازار فرابورس ایران صورت می پذیرد. صندوقهای قابل معامله می‌توانند هر کدام از ۳ نوع صندوق سرمایه گذاری که بیان شد باشند. ریسک متفاوتی که این نوع از صندوق‌ها نسبت به سایر صندوقهای بیان شده دارند، این است که واحدهای سرمایه گذاری آنها در بورس خرید و فروش می‌شوند. پس عرضه و تقاضای بازار و شرایط بورس نیز می‌تواند بر قیمت آنها تاثیر بگذارد. همچنین خرید و فروش این صندوق‌ها از طریق بورس می‌تواند به نقد شوندگی بیشتر آنها کمک کند.
5. صندوقهای سرمایه گذاری در طلا :
بسیاری از مردم دوست دارند که با خرید طلا و سکه، ارزش پول خود را حفظ کنند. اما اتفاق‌هایی مانند گم یا ربوده شدن، همیشه پیش روی این نوع از سرمایه گذاری‌ها بوده است. صندوقهای سرمایه گذاری طلا با خرید و فروش سپرده سکه و انواع اوراق بهادار مبتنی بر طلا که معمولا در بورس پذیرفته شده‌اند، به کسب بازده می‌پردازند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران علاوه بر رهایی از مشکلاتی که به آن پرداخته شد ، می‌توانند با ارقام خرد در طلا سرمایه گذاری کنند. البته این صندوق‌ها می توانند مازاد دارایی‌های خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت، سپرده‌ها و گواهی سپرده بانکی سرمایه‌گذاری کنند.
6. صندوقهای سرمایه گذاری زمین و ساختمان :
برای ایرانی‌ها سرمایه گذاری در مسکن همیشه یکی از بهترین گزینه‌ها به شمار می‌رود؛ نوعی از سرمایه‌گذاری که به مبالغ بسیار بالایی نیاز دارد. صندوقهای سرمایه گذاری زمین و ساختمان، صندوق‌هایی هستند که سرمایه‌های کوچک اشخاص حقیقی یا حقوقی را به منظور سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ ساختمانی جذب میکنند. با این کار امکان استفاده سرمایه‌گذاران خرد از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ و درآمد زای مسکن فراهم می‌شود.
7. صندوقهای سرمایه گذاری پروژه :
صندوق سرمایه گذاری پروژه، صندوق‌هایی هستند که منابع مالی سرمایه گذاران را برای تأمین مالی پروژه‌های صنعتی، معدنی، نفت و پتروشیمی جذب میکنند. هدف از تشکیل این نوع صندوق‌ها، جمع‌آوری سرمایه از متقاضیان و اختصاص وجوه جمع‌آوری شده به ساخت و بهره برداری انواع پروژه‌های دارای توجیه است.
8. صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری :
صندوقهای سرمایه گذاری نیکوکاری، امکان نوعی جدید و جذاب از سرمایه‌گذاری نیکوکارانه را فراهم میکنند .در این شیوه، صندوق‌هایی با اهداف خاص مانند حمایت از جایزه بین‌المللی المصطفی (مشهور به نوبل اسلامی)، ورزش کشتی یا حتی باشگاه‌های ورزشی تأسیس می‌شوند. افرادی که قصد حمایت از این اهداف نیکوکارانه را دارند، به‌جای پرداخت پولی که پس از یک بار پرداخت و هزینه شدن به پایان می‌رسد، در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری میکنند و سود ناشی از این سرمایه گذاری به صورت همیشگی به آن هدف اعطا می‌شود. البته فرد می‌تواند بخشی از سود ناشی از این سرمایه‌گذاری را برای خود و بخش دیگر برای آن هدف در نظر بگیرد.
9. صندوق سرمایه گذاری جسورانه :
بعضی از کسب و کارها به جای طی یک مسیر خطی، مسیری شتاب گونه را طی میکنند. البته یا به سمت رشد و موفقیت یا به سمت افول و ورشکستگی . البته امکان دوم به مراتب بیش از اولی است .
10. صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازار گردانی :
همان‌طور که از نامشان پیدا است نوعی تخصصی از صندوق‌ها هستند که بازارگردانی سهام شرکت یا صنعت از پیش تعیین شده‌ای را بر عهده دارند. بازارگردانی به معنای خریدوفروش کردن سهم‌های شرکت یا صنعتی خاص است که موجب بهبود نقد شوندگی و متعادل نگه داشتن بازار می‌شوند .
11. صندوق سرمایه گذاری شاخصی :
صندوقهای سرمایه گذاری شاخصی، صندوق‌هایی هستند که منابع مالی جمع‌آوری شده را به شکلی سرمایه‌گذاری میکنند که عملکردی مشابه با عملکرد یکی از شاخص‌های بازار سرمایه را به دست بیاورند ؛ نه کمتر، نه بیشتر.