✍ مجتبی لشکربلوکی
در کتب و مقالات متعدد بیش از ۱۰۰ خطای سرمایه گذاری شمرده شده است. شاید شما فرصت نکنید این کتاب ها را بخوانید ولی اگر بخواهم مهم ترین ها را بشمارم، مهم ترین خطاهای سرمایه گذاری این موارد هستند:
خطای اول: قطعا اولین خطای سرمایه گذاری، سرمایه گذاری نکردن است! حتی کسانی که هیچ چیزی از دنیای سرمایه گذاری هم نمی دانند باید سرمایه گذاری کنند! چگونه؟ از طریق شبیه سازی. برخی پلت فرم ها این امکان را به شما می دهند که به صورت فرضی تصمیم بگیرید و ببنید که نتيجه اش چه می شود؟ حتی اگر چنین چیزی نیافتید خودتان می توانید این کار را انجام دهید.
خطای دوم: سرمایه گذاری ریسکی با پول معیشتی: هیچ وقت با آن بخشی از پول/سرمایه تان که اگر سوخت شود به روال طبیعی زندگی تان خسارت جدی وارد می شود ریسک نکنید. با زندگی تان شوخی نکنید! در چنین مواردی در کلاس های دارایی کم ریسک سرمایه گذاری کنید.
خطای سوم: عدم تنوع بهینه. اگر در سبد سرمایه گذاری تان بسیار محدود است در معرض ریسک عدم تنوع هستند و اگر آنقدر تنوع دارد که وقت نمی کنید آن ها را مدیریت کنید خطای تنوع بخشی بیش از حد رخ می دهد. هر دو این ها جزو خطاهای سرمایه گذاری است.
خطای چهارم: رها کردن سبد سرمایه گذاری. فرض کنید که در مهر ماه تصمیم گرفته اید که ۲۰% را بگذارید در طلا، ۵۰٪ درصد در سهام و ۲۵٪ در اوراق و ۵٪ هم در بیت کوین. حتی اگر استراتژی سرمایه گذاری شما بلندمدت باشد و نخواهید که روزانه خرید و فروش کنید. هر فصل باید دوباره نگاه کنید و ببینید که وضعیت دارایی های شما چگونه است؟ ممکن است به دو دلیل نیاز به تنظیم مجدد (Rebalancing) داشته باشد:
افق بازدهی برخی کلاس های دارایی تغییر کرده باشد. مثلا افق بازدهی طلا خیلی افزایش پیدا کرده باشد و لازم باشد که سهم آن را ۱۰٪ افزایش دهید. و دلیل دیگر اینکه ممکن است یک بخش از سبد شما به خاطر بازدهی فوق العاده مثبت یا منفی، سهمش کم و زیاد شده باشد و لازم باشد که مجدد میزان حضور خود را در کلاس های مختلف دارایی تنظیم کنید.
خطای پنجم: استراتژی نادرست: هر کسی باید بر اساس این هشت فاکتور استراتژی سرمایه گذاری خود را تعیین کند:
▫️هدف از سرمایه گذاری
◾️میزان ریسک پذیری
▫️میزان وقت گذاری برای سرمایه گذاری
◾️میزان مهارت سرمایه گذاری
▫️نیاز به نقدینگی ماهانه یا منظم
◾️مقدار سرمایه گذاری
▫️میزان آمادگی روانی برای تلاطمات و هیجانات سرمایه گذاری
◾️افق زمانی سرمایه گذاری
بر اساس این هشت فاکتور باید تصمیمات زیر را بگیرید:
اگر کل مبلغ سرمایه گذاری را ۱۰۰ واحد در نظر بگیرم، چند واحدش را به سهام و چند تایش را به اوراق و چند تایش را در طلا و سایر دارایی ها بگذارم. از استراتژی سرمایه گذاری مستقیم استفاده کنم یا واسطه های حرفه ای؟ از استراتژی بلندمدت استفاده کنم یا معامله گری روزانه/هفته گانه؟ آیا از استراتژی نعل به نعل (Copy Trading) استفاده کنم یا استراتژی گله‌ای یا استراتژی ساز مخالف؟ خود من بر اساس این هشت فاکتور استراتژی سرمایه گذاری‌ام را تنظیم کرده‌ام. نه تنها از بازده اقتصادی آن رضایت دارم بلکه از پیامد روانی آن (شادکامی و آرامش روانی) نیز خوشنودم.
خطای ششم: کلکسیون خطاهای شناختی. کسانی که با علوم شناختی و رفتاری آشنا هستند می دانند هر چه بیشتر این کتاب ها را می خوانی، می فهمی که باید تواضع بیشتری پیشه کرد. ما کلکسیونی از خطاهای شناختی هستیم. چند تایش را به عنوان نمونه می گویم:
◾️اعتماد به نفس بیش از حد
◽️تعمیم اتفاقات اخیر به آینده (اثر تازگی)
◾️تعمیم نمونه های کوچک به کل بزرگ تر (مثلا عملکرد یک بانک را به کل تعمیم می دهیم)
◽️اشتباه گرفتن مهارت و خوش شانسی (نمی توانیم عملکرد خودمان را به درستی تحلیل کنیم)
◾️تعصب به تصمیم (یک سهامی خریده ایم، قیمتش افت کرده دو سال منتظر می مانیم تا حداقل در قیمت خرید، بفروشیم که احساس زیان نکنیم).
◽️این بار داستان متفاوت است. بازار به صورت سرطانی رشد کرده است. باتجربه ها می گویند که این رشد، یک افت بزرگ را در پی خواهد داشت و به مسیر میانگین تاریخی برخواهیم گشت ما می گوییم که نه این بار داستان متفاوت است!
هر کدام از خطاها راه حل هایی دارند که در منابع آمده است (کتاب ذهن زیبا را بخوانید).
☑️ تجویز راهبردی:
همین امروز، سرمایه گذاری را شروع کنید (حتی شده در یک فضای آزمایشی)،
همیشه تنوع بهینه را رعایت کنید!
هیچوقت با پول معیشتی سرمایه گذاری ریسکی نکنید،
هر هفته یک خطای شناختی را بخوانید و روی آن تامل کنید.
هر فصل سبد سرمایه گذاری تان را آچارکشی کنید!
هر سال بر اساس هشت فاکتور، استراتژی سرمایه گذاری را آپدیت کنید.