فعالان بازار سرمایه ،تقریبا با اصطلاح «بلوک» آشنا هستند. ولی احتمالا برخی از سهامدارها با فرآیند دقیق معامله بلوکی آشنایی نداشته و هدف از این نوع معامله را ندانند
معاملات بلوکی :
به سفارش خرید یا فروش بخش بزرگی از سهام یک شرکت «معامله بلوکی» گفته می شود این معاملات با یک قیمت توافقی معین،بین خریدار و فروشنده، انجام می‌شود. قوانین مربوط به محدودیت های حجمی و محدودیت های قیمتی در معامله بلوکی، رعایت نمی‌شود. به طور معمول، سرمایه گذاران حقوقی وارد این معاملات می شوند و با توجه به نقد شوند گی سهام، معاملات بلوکی قیمت آن را تحت تاثیر قرار می دهد. برای جلوگیری از این تاثیرات شدید، خریدار و فروشنده در خارج از سیستم معاملا تی روی قیمت معامله، توافق می‌کنند. معاملات بلوکی با عنوان «سفارش‌های بلوکی» هم شناخته می‌شوند. در ایران، بازار جداگانه‌ای برای انجام این معاملات ایجاد شده که به آن «بازار بلوک» گفته می‌شود.
شرکت‌هایی که تعداد سهام پایه آن‌ها بـیش تر از سه میلیـارد سهم باشد، بزرگ تر یا مساوی نیم و کمتر از یک درصد تعداد سهام پایه و برای شرکت‌هایی کـه تعداد سهام پایه آن‌ها کمتر یا مساوی سه میلیارد سهم باشد، بزرگ‌تر یا مساوی یک و کمتر از پـنج درصـد تعداد سهام پایه و این مقدار باید کوچک تر از سازوکار معاملات عمده باشد.» ساعت شروع و پایان و طول هر جلسه معاملاتی مانند بازار عادی است. دامنه نوسان مجاز قیمت نیز مانند بازار معاملات خرد است. قیمت مرجع روزانه برای بازار معاملات بلوک، معادل قیمت مرجع همان روز بازار عادی است. سایر شرایط معاملات بلوک، مشابه معامله در نماد اصلی است. وقتی نماد معاملاتی سهم در بازار عادی متوقف باشد، نماد معاملاتی سهم در بازار بلوک نیز متوقف خواهد بود. معاملات در بازار بلوک در نمادی مجزا از معاملات بازار عادی صورت می‌گیرد و در محاسبه قیمت پایانی و شاخص‌های فرابورس لحاظ نمی‌شود. در بازار بلوک، فقط سفارش محدود قابل‌اجرا بوده و استفاده از کد معاملاتی گروهی در این بازار مجاز نیست.
چگونگی انجام معاملات بلوکی :
ابتدا پیشنهاد خرید یا فروش توسط کارگزار مربوطه در سامانه معاملات بلوک با قیمت معین ثبت می شود. کارگزار پذیرنده پیشنهاد، قیمت پیشنهادی را در سامانه را قبول میکند و درصورتی که پیشنهاد فروش «با امکان تسویه خارج از پایاپای» باشد، کارگزار پذیرنده پیشنهاد فروش، می‌تواند پیشنهاد ارائه شده را با یکـی از شروط «صرفاً خارج از پایاپای» یا «نقدی و خارج از پایاپای» بپذیرد. درصورتی‌که روش تسویه پیشنهاد فروش ارائـه شـده «صـرفاً نقـدی» باشد، سفارش‌های تطبیق یافته جهت تائیـد بـه (بـورس / فرابـورس )ارسـال می‌شود. در صورتی که روش تسـویه پیشـنهاد فـروش ارائـه شـده «بـا امکـان تسویه خارج از پایاپای» باشـد، درخواسـت کـارگزار پذیرنده پیشـنهاد، برای کارگزار پیشنهاد دهنده فـروش ارسـال می‌شود.
در بازار سرمایه ایران ممکن است هر سهم چندین سهامدار حقوقی داشته باشد. هر کدام از این سهامداران حقوقی چندین کد حقیقی هم برای معاملات خود دارند. استفاده از این کدها و نحوه خرید و فروش می‌تواند سیگنال‌های خرید یا فروش را صادر کند. در واقع، سیگنال خرید وقتی صادر می‌شود که سهامدار حقوقی با کد حقوقی خود می‌فروشد و با کد حقیقی خود خرید میکند. با این حرکت سهامدار حقوقی احتمال می رود که برای سهم برنامه‌های خاصی داشته باشد.
کد به کد کردن سهام :
در معامله های روزانه هنگامی که در زمان‌های خاصی، حجم معاملات به یک باره افزایش می یابد و به گونه‌ای حالت غیر نرمال به خود می‌گیردو باید به بررسی این موضوع پرداخته شود که آیا در معاملات کد به کد شده است یا خیر.
انواع کد به کد کردن سهام در شرکت ها:
کد به کد کردن با حالت‌های مختلفی می‌تواند انجام شود که شامل کد به کد از حقیقی به حقیقی، از حقوقی به حقیقی، از حقوقی به حقوقی و از حقیقی به حقوقی است.
یکی از مهم‌ترین حالات کد به کد کردن در سهم از حقوقی به حقیقی است که معمولا با یک هدف خاص در سهم صورت می‌گیرد.
1. سیگنال خرید: فروش با کد حقوقی و خرید با کد حقیقی
2. سیگنال فروش: فروش با کد حقیقی و خرید با کد حقوقی
3. خرید و فروش با کد حقوقی
4. خرید و فروش با کد حقیقی
در دو مورد آخر موقعیت حمایتی و مقاومتی سهم و همچنین نسبت‌های میان خریداران و فروشند گان اهمیت بیشتری پیدا میکند. مثلا اگر یک حقیقی فروشنده بود و چندین نفر خریدار، درصد نزولی بودن سیگنال قدرت می‌گیرد.
تفاوت معاملات کد به کد و بلوکی :
معاملات بلوکی کارمزد کارگزاری ندارند ولی معاملات کد به کد کارمزد کارگزاری دارند. به همین علت است که معاملات کد به کد مهم‌تر از معاملات بلوکی است.
کاربرد معاملات بلوکی فقط برای شاخص سازی است ولی هدف از معاملات کد به کد پیاده کردن برنامه‌های خاص است.
معامله بلوکی یک معامله در یک ثانیه است ولی معاملات کد به کد چندین معامله در یک ثانیه است.